Gần đây, những thảo luận trong bài báo này đã trở thành đề tài
của rất nhiều cuộc tranh luận. Một trong những câu hỏi quen thuộc là: kẻ
hay lý tưởng hóa thiếu kinh nghiệm nào đã đưa ra ý tưởng này?
Tại sao dám khuyên bảo chúng ta nên thực hiện những hành động tốt đẹp
thay vì tiến hành hoạt động kinh doanh, theo đuổi sự công nhận thay vì
đổi mới – và tối đa hóa những việc làm tốt đẹp, thay vì lợi nhuận hàng
quý? Kẻ đó thuộc kiểu chuyên gia gì vậy? Những ý tưởng cứng đầu và điên
rồ đó – đâu là những luận cứ thực tế đằng sau nó?
Nguyên nhân cơ bản: Các cố gắng tăng hiệu quả thường nhằm mục
đích tăng lợi nhuận, tăng vốn chủ sở hữu và tỷ lệ lợi nhuận trên tài
sản, và gia tăng giá trị cho các cổ đông. Những mục tiêu này
vẫn chưa đầy đủ. Đó là do sự thay đổi chuẩn mực: khái niệm thành công
đang được thay đổi. Quan trọng hơn, những gì là quy chuẩn của thành công
hôm qua, việc tối đa hóa các việc làm tốt sẽ giúp công ty được đánh giá
cao hơn trong các quy chuẩn thành công của ngày mai. Ngày càng nhiều
các nhà đầu tư sử dụng các tiêu chuẩn đầu tư đạo đức hay xã hội như của
KLD, chỉ số quản lý tập đoàn, và các tiêu chuẩn chúng ta sẽ kiểm chứng
sau đây. Các nhà đầu tư không còn chỉ quan tâm đến các chỉ số lợi nhuận
tài chính, những gì họ quan tâm hiện tại là lợi nhuận và “khác lợi
nhuận”.
Tại sao lại có sự thay đổi này? Vì những lợi ích “khác lợi nhuận”
giúp các khoản lợi nhuận ít rủi ro, tăng tính phòng thủ, và, quan trọng
nhất, có ý nghĩa hơn. Đúng như dự đoán của nhiều người, cộng đồng, xã
hội và các nhà đầu tư, định nghĩa của sự vượt trội đang thay đổi.
Hàng năm, tổ chức Ethisphere đưa ra danh sách những công ty hoạt động
có đạo đức nhất và sau đó thử phân tích kết quả kinh doanh của những
công ty này. Trong năm 2008, những nhà lãnh đạo đúng mực đã điều hành
công ty của mình vượt lên 40 % trong bảng chỉ số xếp hạng S&P 500.
Trong năm 2009, 40% và trong năm 2010, 35%.
Động lực chính của sự phát triển này là gì? Tạp chí CSR đã chỉ ra
khoảng chênh lệch 10% trên giá trị cổ đông giữa, ví dụ như các công ty
minh bạch và kém minh bạch nhất. Quá trình đo lường không bao gồm các
bài kiểm tra bí mật. Nhưng cũng gợi ra vài điều về một vài mối quan hệ –
thứ mà, ngày nay, hầu hết các CEOs đều khát khao muốn có.
Sau đây là một kết quả đáng khâm phục hơn. Giá trị gia tăng thị
trường trung bình của 100 công ty đứng đầu là 36 triệu USD, gấp 4 lần
Giá trị gia tăng thị trường trung bình của các công ty còn lại, với giá
trị ít hơn 8 triệu USD, có thể tham khảo tại Curtis Verschoor tổ chức
SRI.
Theo xếp hạng khác của tờ Businessweek về Tổng kết quả tài chính –
một xếp hạng dựa trên 8 tiêu chuẩn, như mức tăng trưởng bán hàng, tăng
trưởng lợi nhuận và lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu – 100 công ty xếp hạng
đầu đã vượt lên với tỷ lệ là 10.4 phân vị. Chúng ta có thể nhận thấy
mối quan hệ thống kê đáng ngạc nhiên giữa 2 xếp hạng này.
Tại trường Quản trị Kinh doanh Berkeley’s Haas, Margarita Tsoutoura
còn đưa ra các kết quả thú vị hơn: bà chỉ ra rằng các công ty được xếp
hạng cao hơn trên bảng xếp hạng KLD – về trách nhiệm xã hội của các công
ty – có mức biên lợi nhuận, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, và lợi nhuận
trên tài sản cao hơn hẳn. Đây hẳn là một ví dụ khám phá mà tôi ưa thích
– một ví dụ mà, một lần nữa, đưa ra kết luận rằng trách nhiệm đã tạo ra
thuận lợi, vì đã quản lý hiệu quả rủi ro: bảo đảm tốt hơn trước những
sự kiện tương lai tồi tệ.
Đã có rất nhiều thử nghiệm nhỏ đưa ra những kết luận lớn. Marc
Orlitzky, Frank L. Schmidt, và Sara L. Rynes đã chỉ ra rằng trách nhiệm
có sự liên kết tích cực chặt chẽ với hoạt động tài chính: “đạo đức doanh
nghiệp,” tự nó, “đã tạo ra phần thưởng.” Họ đã thực hiện các phân tích
tổng hợp trên 52 trường hợp, với số lượng hơn 33,878 quan sát. Quả là sự
vượt trội đáng kinh ngạc.
Trong cuốn “Con người hay lợi nhuận”, một cuốn sách quan trọng đã đúc
kết hàng thế kỷ nghiên cứu, Joshua Margolis và Jim Walsh đã chỉ ra rằng
“khi được coi như những biến độc lập, hoạt động xã hội của doanh nghiệp
có mối quan hệ tích cực với kết quả tài chính trong 42 trường hợp
(chiếm 53%), không có mối quan hệ nào trong 19 trường hợp (chiếm 24%),
và mối quan hệ tiêu cực trong 4 trường hợp (chiếm 5%), và một kết quả
hỗn hợp trong 15 trường hợp còn lại (chiếm 19%)”. Họ kết luận ngắn gọn
rằng: “kết quả trên ủng hộ cho phe tán thành các hoạt động xã hội của
doanh nghiệp và không thỏa mãn phe đối lập và phê phán các hoạt động
này.”
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Margolis phát biểu rằng: “đã có 80
trường hợp nghiên cứu học thuật trong 30 năm qua cố gắng giải thích mối
quan hệ giữa các hoạt động xã hội của doanh nghiệp và kết quả tài chính.
Khoảng 53% kết quả là tích cực, chỉ 5% chỉ ra tác động tiêu cực lên lợi
nhuận của doanh nghiệp.”
Không còn nghi ngờ gì nữa, rằng, chuông đồng hồ đang reo lên với các nhà đầu tư. Có
ít nhất 538 nhà đầu tư có tổ chức trước đây chỉ sử dụng các tiêu chuẩn
tài chính hiện đã sử dụng thêm các tiêu chí xã hội khi quyết định đầu
tư. Các nhà đầu tư xã hội quản lý một khối lượng tài sản tương đương
2.71 nghìn tỷ USD, lớn hơn so với 10% của 25 nghìn tỷ USD tổng tài sản
có sự quản lý của nền kinh tế. Đây không phải là đáy của một con sóng.
Đây là một sự bùng nổ: mười lăm năm trước, con số này chỉ là 640 tỷ USD.
Sự chuyển dịch đầy kiến tạo tới các hoạt động đầu tư xã hội đã trở
thành xu hướng chủ đạo và khuếch đại tác dụng khi nhận được sự quan tâm
đầy đủ. Điều này đảm bảo rằng bất kỳ hành động tốt đẹp nào dù nhỏ nhất
đều gia tăng giá trị cho cổ đông – và tất nhiên, những hành động ngược
lại sẽ gây ra tác động tiêu cực. Nói cách khác, đây chính là quá trình
hoạt động của cỗ máy kinh tế toàn cầu.
Và điều tiếp theo Margolis kết luận chính là “chúng ta cần cẩn trọng
khi đưa ra các quyết định vội vã.” Vì sao? Đó là “trách nhiệm”, như
Michael Porter đã từng đề cập, một khái niệm mơ hồ, thậm chí vô nghĩa –
và cách nó tạo ra sự vượt trội cũng thật phức tạp.
Những nghiên cứu trên đây đều bị giới hạn về phương thức. Có những ý
tưởng lý luận rằng, không đầu tư vào đồ uống có cồn, thuốc lá, và năng
lượng hạt nhân sẽ khiến lợi nhuận từ những hoạt động đầu tư có trách
nhiệm xã hội xuống mức trung bình của thị trường – quá phức tạp.
Michael Toffel cũng đưa ra các lý luận liệu việc xếp hạng trách nhiệm
thực sự có thể đo lường trách nhiệm xã hội hay không. Sự đánh giá này
hoàn toàn không đơn giản, do đó, đã có rất hành động giúp dễ dàng giúp
tăng xếp hạng trách nhiệm trở nên ưa dùng như: chỉ đơn thuần là cam kết
chuẩn mực người cung cấp mới nhất, tin vào những báo cáo cập nhật nhất
của kiểm toán, và có tên trong bảng danh sách những công ty có đạo đức
nhất gần đây.
Đó là lý do vì sao cuốn sách sắp tới của tôi sẽ thực hành một chiến
lược khác: không chỉ cân nhắc đơn thuần trách nhiệm mà một công ty có,
thứ trách nhiệm có thể dễ dàng xây dựng dựa trên các hành động như trên,
mà xem xét liệu rằng các công ty này có thực sự tạo ra các giá trị kinh
tế thực sự. Khởi điểm của tôi sẽ không chỉ là kết quả vượt trội ngoài
xã hội – mà, sâu sắc hơn, các giá trị chống lại xã hội: hay chính bản
thân thị trường.
Kinh doanh sẽ trở lại là trí tuệ, đạo đức và sự phá sản lương tâm. Và
bao gồm của sự phá sản kinh tế. Chỉ số S&P 500 không dàng cho những
công ty vô tích sự. Những công ty không đáng một xu. Nếu chúng ta nhìn
vào trạng thái tiêu cực bên ngoài, ví dụ như, chi phí cho các gói cứu
trợ của ngân hàng? Hàng nghìn tỷ USD đã bị phá hủy. Trong thập kỷ trước,
về mặt con số kinh tế, công việc kinh doanh toàn cầu chỉ tạo ta những
giá trị kinh tế âm.
Nói cách khác, những gì được tôi coi là Các nhà tư bản có tính xây
dựng – một tập hợp các công ty đã thực hiện nhiều hành động tốt nhất,
chứ không chỉ là “trách nhiệm xã hội” – đã dẫn trước ở mức đáng kinh
ngạc. Khi mà công việc kinh doanh cứ liên tục phá sản kinh tế, giữa thập
kỷ náo loạn, biến động và đi xuống nhất trong cận lịch sử, những công
ty thực hành theo những gì chúng ta đưa ra trong bài bình luận này vẫn
thịnh vượng, hay nói cách khác, phát triển tốt.
Chúng ta chẳng bao giờ có thể dự đoán chắc chắn về một tương lai
thuận lợi. Dù vậy, nó đang ngày càng trở nên rõ nét hơn. Kinh tế học
không giống vật lý. Cuộc tranh luận này chưa và sẽ không bao giờ được
giải quyết hoàn toàn. Có quá nhiều mối quan hệ cần gỡ rối, sự định hướng
và thuyết nhân quả. Và đây chính là nhân tố quyết định. Thời điểm mà
các vật chứng hiện hữu toàn bộ, không thể bác bỏ, mang tính kết luận?
Lúc ấy, sự biến chuyển vĩ đại sẽ xảy ra. Nhưng có thể sẽ là quá muộn:
biết đâu bạn lại chẳng là một trong những trường hợp phá sản trong quá
trình nghiên cứu. Một nhà tư bản xây dựng với mô hình thực hiện các hành
động tốt, theo đuổi sự nhận thức, luôn hành động tốt và tiến bộ, sẽ
chinh phục được kỷ nguyên công nghiệp hóa đang trong khó khăn này, và
đẩy doanh nghiệp của bạn đến nguy cơ phá sản.
Các chứng cứ đưa ra một lần nữa khẳng định rằng hành động tốt mang
lại kết quả tốt đẹp hơn. Nắm bắt được quy luật này là rất quan trọng.
Không chỉ vì bạn sẽ có lợi nhuận cao hơn, lợi nhuận vốn chủ sở hữu và
lợi nhuận trên tài sản đầu tư cao hơn, giá trị cổ đông ấn tượng hơn.
Ngày nay, với những nhà đầu tư thành công, định nghĩa về một kỷ nguyên
công nghiệp đã thật sự lỗi thời. Hành động tốt thực sự mang lại nhiều
hiệu quả hơn vì các hoạt động của công ty được xem xét trên loạt tiêu
chí mới, bởi khách hàng, chính phủ, và các nhà đầu tư. Những bên liên
quan này đã từng đặt những câu hỏi như “Vậy lợi nhuận đã được tạo ra –
ngáp – nhưng tác động thực sự thì sao?”
Tuyệt vời, những chứng cứ được đưa ra đều đối lập với xã hội lý tưởng Utopian. Thế
giới Utopia là gì? Là thế giới mà những nhà kinh tế, ngân hàng, và
những người đứng đầu các ngành hứa hẹn: một thế giới của thị trường hoàn
hảo với nguồn vốn vô tận, nơi các công ty với mục tiêu tối đa hóa lợi
nhuận sẽ dẫn dắt tất cả chúng ta, chắc chắn thế, đến sự thịnh vượng tất
yếu.
Nhưng mọi việc đã không diễn ra theo cách đó. Hãy thử suy ngẫm về khu
phố Wall, Big Food, Big Media, Detroit, Greece, Spain, Dubai, bất kỳ ai
sở hữu một căn nhà ở Mỹ, hoặc một người lao động di cư Trung Quốc. Chủ
nghĩa lý tưởng ngày nay thực sự thế này: công việc kinh doanh mang lại
kết quả tốt đẹp cho các công ty, thế giới và tương lai. Nhưng nó thực sự
không phải vậy.
Đó là lúc để tất cả chúng ta cùng nhìn nhận một sự thật: hành động
tốt sẽ mang tại tác dụng sắc như dao cạo và mạnh mẽ như búa tảng. Đó là
tất cả những gì mà các cuộc nghiên cứu trong các thập kỷ gần đây mang
lại. Và cũng là lý do tại sao có một vài công ty đủ khác biệt như
Google, Wal-Mart, Pepsi, Lego, Starbucks, Nestle, Apple, Patagonia,
Timberland, GE, Tata, đã, theo cách riêng của mình, từng bước làm theo
và hoàn toàn tin tưởng vào sự thật này – và nguyên nhân mà khách hàng,
chính phủ và các nhà đầu tư cùng chung tay với những doanh nghiệp trên.
Một thế kỷ mới của kinh doanh đang đến. Chính mong muốn thực hiện
những hành động mang ý nghĩa tốt đẹp là động thái có ý nghĩa nhất – và
nếu bạn vẫn chưa là một phần trong đó, thì, kết quả chắc chắn sẽ là: bạn
đang hôn tạm biệt tương lai của chính bạn.
Tôi không khuyên bạn làm những điều này vì tôi là một người cộng sản.
Chỉ vì tôi muốn bạn vượt trội – hôm nay và ngày mai. Và tôi chắc rằng
bạn có thể.
